3) Türk Savunma Sanayi: Sabit Kanatlı İnsansız Hava Araçları

[yakusha]

Türk Savunma Sanayi: Sabit Kanatlı İnsansız Hava Araçları

Bu makalenin konusu Türk Savunma Sanayi: Sabit Kanatlı İnsansız Hava Araçları ile sınırlandırılmıştır.

Ticari olarak başlatılmamış amatör veya üniversite araştırma projeleri ile; mümessillik olarak çalışan firmaların ürünleri ve balonlu sistemler harici tutulmuştur.

* YÜKSEK İRTİFA İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI
* TAKTİK SINIF İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI
* ELDEN ATILAN İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI
* HEDEF UÇAKLAR
* Prototip veya Kavramsal Tasarımlar
* Söylentiler ve İhtimaller
* Sivil veya Diğer Sistemler
* İlave Notlar
* İhracat Başarıları

[yakusha]

YÜKSEK İRTİFA İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI

Akıncı A - Baykar Savunma

20 m kanat açıklığına, 12.3 m uzunluğa, 6 ton kalkış ağırlığına ve 1.5 ton taşıma kapasitesine sahip olması beklenen Türkiye'nin en gelişmiş İHA sistemi olacaktır. 40.000 feet irtifaya çıkabilecek ve 24 saat kesintisiz görev yapabilecek ve uydu üstünden kontrol yeteneğine haiz olacaktır.

MAM-T, MAM-L, MAM-C, Bozok mühimmatlarının yanında Roketsan üretimi Cirit füzesi ve MK-81 ve MK-82 genel maksat bombalarının güdümlü versiyonlarını da (HGK-82, HGK-83, Teber-82, Teber-83, LGK-82, LGK-83) taşıması beklenmektedir. Aselsan Minyatür Bomba ve SOM füzeleriyle donatılması da mümkün olacaktır.

İlk görselleri 2018 yılında yayınlanmış olup ilk teslimatı 2021 yılı içinde gerçekleşmiştir. (millisavunma.com, SU, Yusuf Akbaba)



Akıncı B - Baykar Savunma

Akıncı'nın 2x750bg (PW Canada üretimi olduğunu tahmin ettiğimiz) motor ile donatılmış, henüz geliştirme aşamasındaki sürümüdür.

Akıncı C - Baykar Savunma

Akıncı'nın 2x220bg gücündeki TEI üretimi PD-222ST motorlar ile donatılacak olan daha hafif, henüz geliştirme aşamasındaki sürümüdür. (m5dergi.com)

Aksungur - TAI

24 m kanat açıklığına, 12.5 m uzunluğa, 3.1 m yüksekliğe, 3.3 ton ağırlığa ve 750 kg harici yük kapasitesine sahip olup 2x TEI PD-170 çift turbo dizel motordan güç almaktadır. Sinyal istihbaratı konfigürasyonunda, 140 kg faydalı yük ile 40.000 feet irtifada 24 saat; taarruz ve deniz karakol görevi konfigürasyonunda, 750 kg harici yük ile 25.000 feet irtifada 12 saat kesintisiz görev yapabilmektedir. (TAI, defenceturk.net, millisavunma.com)

İlk uçuşunu 2019 yılında yapmıştır. Anka II / Yüksek Faydalı Yük Kapasiteli (YFYK) İHA olarak da isimlendirildiği olmuştur.




Anka Ürün Ailesi - TAI

Anka projesi imzalandığı 2004 yılından bugüne pek çok aşamadan geçmiştir.

Anka Blok-A - TAI

Anka insansız hava aracının ilk geliştirilen ve en çok badire atlatmış olan versiyonudur. Geliştirme sözleşmesi 2004 yılında (Türk İnsansız Hava Aracı projesi adı altında) imzalanmış ilk uçuşunu 2010 yılında yapmıştır. Aracın ilk uçuşunu yapan versiyonu Anka Blok-A olarak isimlendirilmiştir. (TAI)

AselFLIR-300T FLIR faydalı yükü ile donatılan ve azami kalkış ağırlığı 1.75okg olan Blok-A Uçakları 4ookg dahili yakıt ile 18 saat havada kalabilmekte ve 23.ooo+ft irtifaya tırmanabilmektedir. (Savunma ve Havacılık)



Anka Blok-B - TAI

Blok A uçağında taşınmakta olan EO/IR kameraya ek olarak, SAR/ISAR/GMTI radarı taşıyabilmektedir. Kompozit ana iniş takımları ile uçağın ağırlığı hafifletilmiştir. (Milli Savunma)

Roketsan ürünü MAM-L ve MAM-C mühimmatlarıyla aktif olarak görev yapmaktadır.



Anka Blok-I - TAI-ASELSAN

Anka B uçağı Milli İstihbarat Teşkilatı isterleri çerçevesinde TAI ve Aselsan işbirliğiyle Elektronik Harp ve İstihbarat (ELINT VE COMINT) Sistemleriyle donatılmıştırtır. Sistem müşteriye teslim edilmiştir. (Milli Savunma)



Anka Blok-S - TAI

2013 yılında Anka seri üretim sözleşmesi imzalanmış ve Anka-B uçağı üstünden geliştirilmeye başlanmıştır. Proje kapsamında 10 adet İHA ve ilgili sistemler temin edilmektedir. Anka-S kapsamında yapılan değişikliklerle Uydu üstünden kontrol yeteneği de kazandırılmıştır. (Milli Savunma)

Roketsan ürünü MAM-L ve MAM-C mühimmatları yanında farklı mühimmatların entegresi de devam etmektedir. (SU)



Anka+ - TAI

TEI üretimi PD-170 motoruyla ve flapsız kanat tasarımıyla donatılmış ANKA aracı bu isimle isimlendirilmiştir. (basın)

[yakusha]

Taktik Sınıf İnsansız Hava Araçları

Bayraktar TB-3 Taktik İHA - Baykar Savunma
Bayraktar TB-3 SİHA / Taktik Sınıf Silahlı İHA - Baykar Savunma

TEİ üretimi PD-222ST motoru ile donatılacağı açıklanmıştır. (AA)



Bayraktar TB-2S Taktik İHA - Baykar Savunma
Bayraktar TB-2S SİHA / Taktik Sınıf Silahlı İHA - Baykar Savunma

2020 yılında Baykar Savunma tarafından görseli paylaşılmış olup TB-2 insansız hava aracının Satcom uydu kontrolü entegre edilmiş sürümüdür. Hakkında henüz detaylı bilgi bulunmamaktadır. (basın)



Bayraktar TB-2 Taktik İHA - Baykar Savunma

Bayraktar insansız hava aracı, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girmiş en yaygın kullanıma sahip insansız hava aracıdır. 2007 yılında rekabet usulüne dayalı Taktik İnsansız Hava Aracı Sistemi Geliştirme programı kapsamında ilk uçuşunu 2009 yılında Bayraktar Blok-A ile yapmıştır.  2012 yılında imzalanan sözleşme ile Taktik İHA Geliştirme projesi başlatılmış ve yeni isterlere uyumlu Bayraktar Blok-B ilk uçuşunu 2014 yılında yapmıştır. Seri üretim aşamasında TSK siparişlerine ilave olarak Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma için de Bayraktar TB-II sistemi sipariş edilmiştir. Ayrıca Katar tarafından da 2018 yılında 6 adet sipariş edilmiştir. (Milli Savunma, defenceturk.net)

12 m kanat açıklığına, 6.5 m boya, 650 kg ağırlığa sahip olup, 24,000 Feet uçuş irtifasına erişebilmekte ve 24 saat havada kalabilmektedir. (Baykar Savunma)



Bayraktar TB-2 SİHA / Taktik Sınıf Silahlı İHA - Baykar Savunma

Bayraktar TB-2 sisteminin silahlı versiyonudur. Güçlendirilmiş ve mühimmat taşımaya uygun kanat yapısıyla öncüsünden ayrılmaktadır. MAM-L, MAM-C, Bozok mühimmatları ile silahlandırılması mümkün olup 4x MAM-L mühimmatı taşıyabilmektedir. (SU)




Karayel - Vestel Savunma

Demo uçuşunu 2009 yılında yapmıştır. TİHA Geliştirme Projesi kapsamında geliştirme sözleşmesi 2011 yılında imzalanmış lakin sözleşme şartlarında yer alan katapult ile atılış paraşüt ile geri alınabilme yükümlülüğünün yerine getirilememesi sebebiyle sözleşmesi 2016 yılında iptal edilmiştir. Bir dönem kiralama yoluyla TSK tarafından kullanılmıştır.  (İbrahim Sünnetci)

10,5 m kanat açıklığına, 6,5 m uzunluğa, 550 kg kalkış ağırlığına, 70 kg faydalı yük (FLIR) taşıma kapasitesine sahip olup 22.500 ft irtifaya çıkabilmekte ve 20 saat havada kalabilmektedir. (defenceturk.net)



Karayel-S - Vestel Savunma

Karayel sisteminin silahlı versiyonu olup ilk uçuşunu 2016 yılında gerçekleştirmiştir. Kanatlarında 6okg kg faydalı yük taşıyabilmektedir. (İbrahim Sünnetci)

MAM-L, MAM-C, Bozok mühimmatları ile silahlandırılması mümkündür. (SU)



Karayel SU - Vestel Savunma

Karayel İHA'nın geliştirilmiş (silahlı, uzun menzil) versiyonu olup ilk defa İdef 2017 fuarında sergilenmiştir. Kanatlarında taşıyabildiği faydalı yük miktarı 12okg'a çıkarılmıştır. 4x MAM-L, Bozok veya 8x MAM-C taşıyabilmektedir. (İbrahim Sünnetci)

13 m kanat açıklığına, 6,5 m uzunluğa, 630 kg kalkış ağırlığına, gövde üstünde 50 kg FLIR ve kanatlarında 120kg faydalı yük taşıma kapasitesine sahiptir. Görev süresi ve irtifa açısından ise, silahsız olarak 20 saat havada kalabilmekte; 60kg kanat yüküyle 12 saat, 120 kg kanat yüküyle 8 saat havada kalabilmekte ve 18.000 feet irtifada görev icra edebilmektedir. (miguyan)

[yakusha]

Elden veya Katapulttan Atılan İnsansız Hava Araçları

Bayraktar Mini İHA - Baykar Savunma

2 m kanat açıklığına, 1,2 m genişliğe, 4.5kg kalkış ağırlığına sahip olup 60/80 dk kadar havada kalıp 15 km menzile erişebilmektedir. Tamamen otonom kalkış, seyrüsefer ve iniş kabiliyetine sahiptir. Lityum bataryadan güç almaktadır. 2007 yılında TSK envanterine girmiş olup Gözcü İHA olarak da bilinmektedir. Katar tarafından da tercih edilmiştir. TSK envanterine teslim edilen son paket Bayraktar Mini İHA (V3) sistemi yeni nesil otomatik pilot gibi kimi teknik iyileştirmeler içermektedir. (Baykar Savunma)



MİUS / Mini İnsansız Uçan Sistem - Aselsan

3 m kanat açıklığına, 1,3 m genişliğe, 8 kg kalkış ağırlığına sahip olup 1,2 kg faydalı yük ile 2 saate kadar havada kalıp 15 km menzile erişebilmektedir. Tamamen otonom kalkış, seyrüsefer ve iniş kabiliyetine sahiptir. (Aselsan)



Uçankaya 20 - Z Sistem

3.6 m kanat açıklığına, 1.95 m uzunluğa, 19/30 kg kalkış ağırlığına sahip olup 4/8 saat havada kalabilmektedir. 1 kg faydalı yük taşıyabilmektedir. Eksi 20 derece ile 65 derece arasında görev yapabilmektedir. (Z Sistem)

[yakusha]

Hedef Uçaklar

Şimşek / Hedef Uçak - TAI

1.50 m kanat açıklığına, 2.30 m uzunluğa, 75 kg kalkış ağırlığına sahip olup 10 kg faydalı yük kapasitesine sahiptir. TEI-TJ-90 motorundan güç almakta olup 740 km/h (400 kts) hız yapabilmekte ve 60 dakika havada kalabilmektedir. (TAI)

Mavi Vatan 2019 tatbikatında kullanım görüntüleri basına yansımış ve envantere girdiği teyit edilmiştir.



Turna / Hedef Uçak - TAI

2.70 m kanat açıklığına, 2.60 m uzunluğa, 70 kg kalkış ağırlığına sahiptir. TEI üretimi TP38 motorundan güç almakta olup 335 km/h (180 kts) hız yapabilmekte ve 90 dakika havada kalabilmektedir. 2001 yılında TSK envanterine katılmıştır. (defenceturk.net, defence.pk)

Hizmete giren ilk versiyonu Turna-S olup, üstünde yapılan iyileştirmeler sonrası Turna-G hedef uçağı hizmete alınmıştır. İlk başlarda ithal bir motor ile hizmet vermiştir.




CENGAVER II / Hedef İHA - UAVERA

Tam otonom bir iha olup katapult ile kalkış yapmakta paraşüt veya gövde üzeri iniş yapabilmektedir. 4 kg faydalı yük taşımakta ve 2 saat havada kalabilmektedir. 100 knot hız yapabilmekte olup 70 km menzile sahiptir. (UAVERA)



CENGAVER II / Jet Motorlu Hedef İHA - UAVERA

Geliştirme çalışmaları henüz devam etmektedir. Nasıl bir motorun kullanıldığına dair de bir bilgi bulunamamıştır. (SU)

[yakusha]

Prototip veya Kavramsal Tasarımlar

MİUS / Muharip İnsansız Uçak Sistemi - Baykar Savunma

1.5 ton mühimmat taşıma kapasitesine sahip, turbofan motoruyla güçlendirilmiş, başlangıç olarak Ukrayna üretimi motor ile 850km (0.8 mach) hıza erişebilip 40 bin feet irtifada 4-5 saat görev yapabilecek, uydu kontrollü bir muharip insansız uçak kavramsal tasarımıdır. Seri üretim aşamasında 1.2 mach hıza erişmesi ve TEI tarafından geliştirilecek yerli motor ile donatılması beklenmektedir. (Milli Savunma, Baykar Savunma)

[yakusha]

Söylentiler ve İhtimaller

Vurucu İha Projesi

Bkz: Türk Savunma Sanayi: Dolanan Mühimmatlar makalesi.

[yakusha]

Sivil veya Diğer Sistemler

Uçankaya 30 - Z Sistem

Uçankaya 30, dikine iniş kalkış kabiliyetli bir insansız hava aracıdır. 80-100 km harekât yarıçapına sahip sistem, 4 kg'lık faydalı yük taşıma  kapasitesine sahiptir. Elektro-optik faydalı yükleri sayesinde keşif ve gözlem amaçlı kullanılabilen sistemin görev irtifası 3500 ft'tir. (SSB)



Uçankaya 60 - Z Sistem

Uçankaya 60, pnömatik katapultla fırlatılan bir insansız hava aracıdır. 120-150 km harekât yarıçapına sahip sistem, 4 kg'lık faydalı yük taşıma kapasitesine sahiptir. Elektro-optik faydalı yükleri sayesinde keşif ve gözlem amaçlı kullanılabilen sistemin görev irtifası 4000 ft'tir. (SSB)




TAN-100 Solar İHA - TK3 Teknik

Güneş enerjisi ile çalışan, otomatik uçuş kontrol yeteneğine sahip, alçak irtifa ve orta menzil sınıfında, hafif ve dayanıklı kompozit malzemeden inşa edilmiş özgün bir iha sistemidir. (TK3 Teknik)



TAN-100-P İHA - TK3 Teknik

TAN-100 insansız hava aracının benzin motorlu versiyonu üstüne firma çalışmalarına devam etmektedir. (SU)




Leylek İHA - İvme İHA Sistemleri

3.30 m kanat açıklığına, 2.50 m uzunluğa, 25 kg kalkış ağırlığına ve 4/8 kg faydalı yük taşıma kapasitesine sahiptir. 41 knot hız yapabilmekte olup 4/8 saat havada kalabilmektedir. 16.400 feet irtifaya çıkıp 10/40 km iletişim menzilinden kontrol edilebilmektedir. Mil-STD desteği bulunmamaktadır. (İvme)

[yakusha]

İlave Notlar

Tarihsel İHA Sistemleri için bkz: Türk Savunma Sanayi: Tarihsel Havacılık Notları

Motor maddeleri için bkz: Türk Savunma Sanayi: Uçak, Helikopter, İHA ve Füze Motorları

[yakusha]

İHRACAT BAŞARILARI

Baykar Savunma üretimi Bayraktar TB-2 İHA sistemi KATAR tarafından tercih edilmiş olup 6 adet teslim edilmiştir. (SIPRI)



Baykar Savunma üretimi Bayraktar TB-2/TB-2S SİHA sistemi AZERBAYCAN tarafından tercih edilmiş olup 5 adet teslim edilmiştir. (SIPRI)



Baykar Savunma üretimi Bayraktar TB-2 SİHA sistemi UKRAYNA tarafından tercih edilmiş olup 12 adet siparişin 6 adetlik kısmının teslim edildiği belirtilmiştir. (SIPRI)

Ukrayna, 24 adet daha TB-2 almak konusunda niyet belirtmiştir. (Basın)



Baykar Savunma üretimi Bayraktar TB-2 sisteminin TÜRKMENİSTAN tarafından adet belirsiz olarak tercih edilmiştir. (oryxspioenkop.com, savunmasanayist.com)



Baykar Savunma Üretimi Bayraktar TB-2 SİHA sistemi LİBYA (GNC) tarafından tercih edilmiş olup 12 adet teslim edildiği belirtilmiştir. (SIPRI)


Baykar Savunma üretimi Bayraktar TB-2 SİHA sistemi POLONYA tarafından tercih edilmiş olup 24 adet sipariş 2021 yılında verilmiştir. Teslimatlar henüz başlamamıştır. (SIPRI, Baykar, SU)

Baykar Savunma üretimi Bayraktar TB-2 İHA/SİHA sisteminin FAS tarafından 13 adet olarak tercih edildiği iddia edilmiştir. Teslimatlara dair henüz görsel yayımlanmamıştır. (Yusuf Akbaba, SU, moroccoworldnews.com)

Baykar Savunma üretimi Bayraktar TB-2 SİHA sisteminin ETİOPYA tarafından tercih edildiği iddia edilmiştir. Teslimatlara dair henüz görsel yayımlanmamıştır. (SU, Barbaros Toprakoğlu)

Baykar Savunma üretimi Bayraktar TB-2 SİHA sisteminin KIRGIZİSTAN tarafından tercih edildiği iddia edilmiştir. (Turan Oğuz)


TAI üretimi ANKA-S sistemi TUNUS tarafından tercih edilmiş olup 3 adet teslim edilecektir. (savunmasanayist.com)

TAI ile PAKISTAN arasında ANKA ile ilgili bir anlaşma imzalanmış olup detaylar henüz netleşmemiştir. Teknoloji transferi olduğu söylenmektedir. (SU, Basın)

TAI üretimi ANKA sisteminin bir ülkeye daha ihraç edildiği TUSAŞ tarafından dillendirilmiş fakat ülke açıklanmamıştır. (TUSAŞ)


Baykar Savunma üretimi Bayraktar Mini İHA sistemi KATAR tarafından tercih edilmiş olup 10 adet teslim edilmiştir. (airrecognition.com)


Suudi Arabistan merkezli Intra Defense Technologies firması Vestel Savunma lisansı ile Karayel-SU üretecektir. Üretim hedefi 40 adet iha olarak açıklanmıştır. (defenceturk.net, savunmasanayist.com, defensenews.com)

[yakusha]

Değişiklik Tarihçesi

01.07.2018 - Rotorlu İhalar, Kamikaze İhalar, Balonlu Sistemler gibi Sabit Kanatlı olmayan sistemler makale dışı tutuldu. İlk defa yayınlandı.
03.07.2018 - Alt sistemler başlığı ve ürünleri eklendi.
27.12.2018 - Motor maddeleri Türk Savunma Sanayi: Dizel ve Benzinli Motor Projeleri başlığına taşındı.
20.10.2019 - Anka II maddesi Aksungur olarak güncellendi.
10.11.2020 - Bayraktar TB2S ve Bayraktar TB-3 maddeleri eklendi.
22.07.2021 - Bayraktar MİUS görseli ve açıklaması güncellendi.
10.09.2021 - İhracat Başarıları maddesi eklendi. İdef 2021 sonrası gözden geçirildi.
20.09.2021 - Akıncı-C sürümü için motor bilgisi güncellendi.
21.09.2021 - Türkmenistan iha ihracat iddiası kayıt altına alındı. Bayraktar TB-3 için motor bilgisi güncellendi.
26.09.2021 - Vestel Savunma üretimi Karayel-SU aracının Suudi Arabistan tarafından lisans altında üretilecek olması ihracat başarıları arasına eklendi.
27.09.2021 - Baykar Savunma tarafından Türkmenistan'a yapılan Bayraktar TB-2 görseli ihracat başarıları arasına eklendi.
04.10.2021 - Baykar Savunma tarafından Etiopya'ya yapıldığı iddia edilen ihracat notlara eklendi.

[yakusha]

TODO

GÖKSUNGUR önce yok dendi sonra hedef jet motorlu Hedef/Kamikaze İHA olduğu söylendi. (Yusuf Akbaba)